کنگره “خواجه نصیرالدین طوسی”
در هفتم خرداد ۱۳۳۵، به مناسبت هفتصدمین سالگرد وفات اندیشمند و دانشور بزرگ جهان اسلام، خواجه نصیرالدین طوسی، کنگره بزرگداشتی در تهران برگزار شد و ابعاد گوناگون این شخصیت عظیم علمی مورد بررسی قرار گرفت.
از این کنگره بزرگ چندین تمبر جذاب و ارزشمند نیز به یادگار مانده است که امروزه در بازار تمبر با قیمت های بالایی خرید و فروش می شوند.
ابوجعفر محمد بن محمد حسن طوسی معروف به نصیرالدین، استاد البَشَر، محقق طوسی و خواجه در روز یازدهم جمادیالاول ۵۹۷ ق در طوس به دنیا آمد. ایام کودکی او در طوس سپری شد و او در این زمان، مقدمات علوم را از پدر فاضلش فرا گرفت. در جوانی راهی نیشابور شد و از محضر بزرگان آن دیار همچون فریدالدین داماد نیشابوری و عطار نیشابوری استفاده های فراوان برد. محقق طوسی در طی سالیان متمادی به کسب دانش پرداخت و به مدارج والای علمی دست یافت.
در زمان حضور او در عراق، واقعه هجوم سپاهیان مغول به ایران روی داد و او به ایران بازگشت تا حضورش کمکی برای دیگران باشد. خواجه نصیرالدین از آن پس به دعوت یکی از حاکمان فرقه اسماعیلیه به قهستان و سپس قلعه الموت در نزدیک قزوین رفت و نزدیک به ۲۶ سال در این قلعه ها به سر برد، اما در این دوران، لحظه ای از تلاش علمی باز نایستاد و کتابهای متعددی به رشته تحریر درآورد. با هجوم مغولان و فروپاشی اسماعیلیان، خواجه درصدد برآمد تا به هر نحو ممکن، از خونریزی و ویرانگری قوم مغولان جلوگیری نماید. از اینرو با استفاده از موقعیت علمی خود، به هلاکوخان مغول نزدیک شد و پس از مدتی در زمره نزدیکان درآمد. همچنین مقام علمی و ارزش فکری خواجه نصیرالدین موجب شد تا هلاکو او را در شمار بزرگان دانسته، نسبت به حفظ و حراست از جان وی کوشا باشد.
خواجه نصیرالدین در طول سالیان بعد، به شهرها و کشورهای مختلفی سفر کرد و شاگردان فرهیخته ای را پرورش داد که علامه حلی، کمال الدین میثم بن علی بحرانی، سید رکن الدین استرآبادی و مجدالدین طوسی از آن جمله اند. وی همچنین با نفوذ خود مانع از قتل عام مردم و دانشمندان میگردید و در حفاظت از میراث عظیم اسلامی و علمی سعی زیادی نمود. خواجه نصیرالدین طوسی در علومی همچون ریاضیات، فلسفه، کلام، اخلاق، ادبیات، هیئت و نجوم و… مهارتی بسزا داشت و آثار متعددی به وجود آورد که قواعدالعقاید، اخلاق ناصری، اوصاف الاشراف، اساس الاقتباس و زیج ایلخانی از آن جمله اند. وی سرانجام در ۱۸ ذیعقده ۶۷۳ ق در ۷۶ سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد و در حرم حضرت امام موسی کاظم(ع) به خاک سپرده شد.