گرامافون ؛دستگاه سخنگو
توماس آلوا ادیسون در طول عمر خود، ابتکارات و ابداعات فراوانی را به انجام رساند. یکی از این ابداعات ، اختراع گرامافون ؛دستگاه سخنگو بود که آن را پس از آزمایشهای بسیار در ۲۳ دسامبر ۱۸۷۸م اختراع کرد و نوع مقدماتی ضبط صوت به حساب میآمد. این گرامافون دارای صفحه دایره ای با پوشش نازکی از ورقه فلز قلع بود که ادیسون آن را با دست می چرخاند، زیرا موتورهای برقی در آن زمان هنوز رواج نیافته بودند.
طرز کار گرامافون ؛دستگاه سخنگو به این نحو بود که هنگامی که گوینده در لوله ضبط کننده حرفی میزد، ارتعاشات مکانیکی تولید میشد و سوزنی این ارتعاشات را به ورقه قلعی منتقل میکرد. اثرات سوزن بر صفحه قلعی مزبورْ، نمایشگر زیری و بمی صدا بود. برای تکرار صدای ضبط شده، سوزن دیگری در خطوط به جای سوزن اولی به کار برده میشد تا صدا را که در لوله ضبط کننده ثبت شده بود دوباره عیناً تولید نماید. در این حال اگر چه صدا تغییر مییافت ولی تشخیص داده میشد.
گرامافون ؛دستگاه سخنگو اولیه ادیسون که با دست کوک میشد هم اکنون در موزه نیویورک امریکا قرار دارد. امروزه دستگاههای گرامافون و ضبط صوت، صدای انسان را به همان صورت که هست ضبط نموده و ارائه میدهند. اما بدون تردید از ارزش گامِ نخستین ادیسون در این زمینه کاسته نمیشود.
گرامافون ؛دستگاه سخنگو یا فونوگراف پرکاربردترین دستگاه برای پخش صدای ضبطشده از دههٔ ۱۸۷۰ تا دههٔ ۱۹۸۰ میلادی بود. اواخر عصر ناصری به ایران آمد و آنرا در آن زمان دستگاه «حافظ الصوت» یا «حبس الصوت» میخواندند و مینوشتند.
گرامافون اختراع توماس ادیسون بود. یک گرامافون ؛دستگاه سخنگو با دستگاههای مدرن و مجهز کنونی بسیار متفاوت است. با این وجود از اصول فنی مشترکی پیروی میکنند، یعنی اصول ضبط کردن صدا همان است که در زمان ادیسون بود.