مهدی مقصودی از مدیران جوان شبکه پستی کشور است که سالها در همین مجموعه مشغول به کار بوده و چالش ها و مشکلات آن را خیلی خوب می شناسدو با ظرفیت های این شبکه نیز به خوبی آشناست.
بااو به عنوان مدیر کل پست استان تهران گفتگویی داشتیم در مورد پست و تمبر و فراز و فرودها و مشکلات موجود و لزوم خلاقیت در هر دو زمینه.
خلاقیتی که نیـــــست…
***در اواخر سال گذشته بازه زمانی کار باجه‌های پست را افزایش داده بودید و گویا دفاتر منتخب هم تا ساعت ۲۰ دایر و به خدمان رسانی مشغول بودند.یک باجه شبانه هم در چهارراه لشکر ایجاد شده بود و بنا داشتید تا این باجه‌های شبانه را افزایش دهید…
*ببینید! نوروز که برای پست از اوایل بهمن ماه شروع میشود و به علت قرار گرفتن محوریت پست بر پایه نیروی انسانی، ازهمان زمان نیروها برای استقبال از سال نو بسیج می شوند.ما هم تلاش کرده و می کنیم تا قید و بندها و موانع موجود را برداریم و راه را برای خدمات‌رسانی هرچه بهتر و ایجاد ترافیک و درآمد بیشتر هموار کنیم.
***چه موانعی؟
*به‌عنوان مثال یک‌سری قراردادهای به جا مانده از سالیان گذشته نیاز به تغییرات یا اساسا لغو قرارداد دارند. بحث کمبود بودجه هم که بحثی قدیمی است و تکراری!
*** این افزایش ساعت کار با افزایش کیفیت خدمات‌رسانی هم همراه بود؟
*ما تمام تلاش خود را در این راه به‌کار می‌بندیم ولی واقعیت این است که همه بخش ها در اختیار ما نیست.وابستگی ما به‌شبکه خیلی زیاد و حتی بیشتر از وابستگی به‌برق و سایر منابع انرژی است و در صورت بروز مشکل در شبکه سراسری پستی امر خدمت رسانی به مشتریان و کیفیت آن کاسته می شود.
البته برای حل این معضل هم چاره اندیشیده‌ایم و به‌عنوان مثال برای نرم افزار جامع قبول که تحت شبکه web است، یک نسخه تحت windows هم طراحی کرده‌ایم تا در صورت ایجاد مشکل در شبکه، مشتریان در باجه‌ها معطل نمانند.
درکنار همه اینها اداره‌ای با عنوان «امنیت و زیرساخت شبکه» هم ایجاد کرده‌ایم تا با مونیتورینگ دقیق ، مشکلات را به‌حداقل برساند.
البته گاهی اوقات از سوی دیگر دستگاه‌های دولتی با بی‌مهری مواجه می‌شویم. در واقع ممکن است حتی علی رغم بروز مشکل در شبکه مربوط به یک دستگاه دیگر ،همه کاستی ها از چشم پست به عنوان دستگاه واسطه و خدمات‌رسان دیده شود!
با همه این اوصاف با در نظر گرفتن اصول یک بیزینس صحیح و البته برای ازدست ندادن مشتری‌های کلان، تا حد ممکن با مشکلات دیگر دستگاه‌ها نیز مدارا می‌کنیم.
گاهی هم شبکه‌های اجتماعی عجولانه قضاوت‌هایی می‌کنند و خودتان بهتر می‌دانید که نفوذ زیادی هم روی افکار عمومی دارند.مانند ماجرای توزیع کارت‌سوخت و شایعات پیش‌آمده مبنی بر اینکه پست برای توزیع هرکارت مبلغی را از مشتری دریافت کرده و حتی جمع مبلغ و سود پست را حساب کرده‌بودندو این موضوع بلوایی را در شبکه‌های اجتماعی در پی داشت.در حالی که روی مرسوله دقیقا قید شده‌بود که این مبلغ متعلق به‌شرکت ملی‌نفت است!
یکی دیگر از کارهایی که در سال گذشته هم انجام دادیم نوسازی ناوگان حمل و نقل پست و برپاکردن سفره هفت‌سین و کارهایی از این دست است تا هرچه‌بیشتر حال و هوای نوروزی و سال نو را برای مراجعان داشته‌باشیم.
البته عمده نگرانی و تلاش ما برخدمات‌رسانی سریع و با کیفیت به‌خصوص در مرکز تجزیه‌و‌مبادلات است.
رییس پست رویال‌میل تعبیر زیبایی دراین‌زمین دارد مبنی بر اینکه “پست از کسب‌و‌کار پست‌نامه که امانت هم توزیع می‌کرد، تبدیل به کسب‌کار امانت شده که پست‌نامه هم توزیع می‌کند” و این رویکرد جهانی ،سمت و سوی استراتژی پست را در دنیا تعیین می‌کند.
به‌دنبال همین تغییر، ترافیک مرسولات در سازمان‌های پست دنیا کاهش پیدا کرده ولی به‌دلیل نرخ بالاتر خدمات، درآمد رو‌به‌افزایش است.
*** ورود شرکت‌های خصوصی، چه تاثیری بر ترافیک پستی کشور داشته؟ در واقع چه میزان از ترافیک پستی به اپراتورهای بخش خصوصی منتقل شده‌است؟
*توضیح مفصلی دارد! در ابتدا باید بدانیم که بخش پست در کشور و شرکت ملی پست دو مقوله متفاوت را دربر می‌گیرند، هرچند که همپوشانی‌هایی هم دارند.
بخش پست شامل رگولاتور( سازمان تنظیم مقررات)،شرکت‌ملی‌پست، اپراتورها، فعالین با مجوز و بی‌شناسنامه‌ها هستند که هرکدام وظیفه خاص خود را دارند.شرکت‌ملی‌پست در اساسنامه وظیفه خدمات پایه‌را برعهده گرفته است و موظف است این خدمات را با کیفیت مطلوب به‌همه مردم در سراسر کشور با تعرفه استطاعت‌پذیر برساند.
پست رابط حاکمیت و مردم است و به‌عنوان عنصری میان‌دستگاهی عمل می‌کند و کارش سیاستگذاری نیست ولی سازمان تنظیم مقررات می‌تواند درجات مختلفی از خدمات را با قیمت‌های مختلف تنظیم کرده و بین شرکت ملی پست، اپراتورها و سایر فعالین تقسیم کند تا مشتری حق انتخاب داشته باشد و خدمات متنوعی به‌او عرضه شود.
***تفکیک کارها بین شرکت ملی پست و بخش خصوصی چگونه صورت می‌گیرد؟ در واقع در سطح مدیران کل ،مرتب در مورد فضای رقابتی با اپراتورها صحبت میشود و در سطح اعضای هیئت مدیره در مورد فضای حمایتی و اینکه پست قرار نیست سرویس جدیدی داشته باشد و در اینگونه موارد ترجیح می‌دهد به حمایت از بخش خصوصی بپردازد.
* واقعیتی وجود دارد مبنی بر اینکه مهم‌ترین عامل پیشرفت رقابت است.اساسا اگر رقابتی وجود نداشته باشد، کسی برای بهبود اوضاع تلاش نمی‌کند و دولت هم فعال و پویا کردن پست پارامتر رقابت را در این بخش تزریق نموده است.
و استفاده از فرمول خصوصی‌سازی، آزادسازی و مقررات زدایی به عنوان سه‌ضلع ایجاد یک‌فضای رقابتی سالم در آغاز این راه قرار دارد.ابتدا هم از خصوصی سازی شروع و اپراتورهای جدید را وارد بخش پست شده است در بخش آزادسازی نیز اقدامات مثبتی انجام شده ولی بخش مقررات زدایی هنوز جای کار بسیاری دارد.شرکت‌های دولتی بامقررات دستوپاگیر بسیاری روبهرو هستند که نیاز به‌بازنگری جدی دارد.
مقرراتی که بخش‌های خصوصی با آن درگیر نیست و بسیاری از این مقررات، قسمت‌های مربوط به نیروی‌انسانی را دربر می‌گیرد.با تمام این حرف‌ها، خصوصی سازی شروع خوبی برای رقابت و به‌دنبال آن توسعه و خدمات‌رسانی مطلوب است.
البته حوزه رگولاتوری باید با دقت فراوان به تنظیم نرخ نامه،مقررات و به‌روز کردن آنها بپردازد و با رصد کیفیت خدمات‌رسانی از ایجاد رقابت ناسالم بین حوزه‌های مختلف پست که در نهایت به ضرر پست و مشتری است، جلوگیری کند .
پست در زمینه کیفیت خدمات، قیمت و خدمات پس‌از‌فروش به‌عنوان یک‌سازمان دولتی نسبتا خوب عمل کرده است ولی در حوزه تنوع نیازمند گام های موثری هستیم و موضوع تمبر در باب عدم تنوع مثال واضح و اشکاری است .
تمبرها نه برای کودکان و نه بزرگترها و نه هیچکس دیگر جذاب نیست.تصاویر تکراری از افرادی که در قیدحیات نیستند.
***آیا هیچوقت برای کارکنان کلاس‌های آموزشی برخورد بامشتری برگزار می‌کنید؟
*کلاس‌های خوبی در زمینه آشنایی با نرم‌افزارهای خاص پست و نرم‌افزارهای عمومی و همچنین مشتری‌مداری برگزار میشود که لازم است ولی کافی نیست.
معتقدم که درزمینه تسهیلات بسیار ضعیف عمل بوده و کارها را به‌اندازه کافی برای مشتری راحت نکرده‌ایم.علی رغم تکراری بودن این موضوع ،واقعیت این است که بدنه سازمان و حتی برخی مدیران در برابر تکنولوژی مقاومت داشته و انجام امور به‌طریقه سنتی را ترجیح میدهند.
البته معتقدم که سپردن چنین اموری به بخش‌خصوصی کارها را راحت‌تر می‌کند ولی در مسیر پیوستن به‌بخش خصوصی هم مشکلاتی وجود داردبخش خصوصی راحت و بدون قید و بندهای غیر ضروری آماده همکاری است ولی بخش دولتی با مقررات دستوپاگیر فراوانی روبهرو است.
مجموعه پست باوجود دولتی بودن، به دلیل متکی بودن به درامد خویش ،مدیرانی مستقل و متعهد به انجام وظایف تربیت می کند والبته با این وجود نیازمند حمایت های دولتی است .
شرکت ملی پست چهار ویژگی مهم دارد.
۱- نقاط دسترسی خوب. پست سازمانی قدیمی است و ساختمان‌های خوبی در نقاط مناسب شهر دارد.
۲-شبکه مویرگی توزیع.نامه‌رسان‌ها از نزدیک‌ترین نقاط برخورد دولت و ملت هستند و با عملکرد مناسب خود درحوزه امنیت اجتماعی تاثیر بسزایی دارند.
۳-نیروی انسانی ماهر.نیروهای پست بارها و در موارد مختلف شایستگی خود را ثابت‌کرده و در شرایط سخت کاری آبدیده شده‌اند.
۴-زیر ساخت سخت‌افزاری ونرم‌افزاری مطلوب.
به‌واسطه این چهار ویژگی پست در بخش خدمات‌رسانی موفق بوده است .پست به‌عنوان یک سازمان بین‌دستگاهی و رابط ملت و دولت با وجود کمبودها و کاستی‌ها کیفیت قابل قبولی داشته ولی بسیاری از مشکلات دستگاه‌های دیگر هم به‌پای پست نوشته میشود چون مشتری اسنادی را تحویل پست می‌دهد و منتظر می‌ماند تا امور مربوطه انجام گیرد و نتیجه کار درب منزل تحویل داده شود( گواهینامه، کارت سوخت، گذرنامه و …) و هر تاخیر و مشکلی را به‌پای پست می‌گذارند و از مشکلاتی که پستی ها در میانه راه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اطلاعی ندارند.
خدمات بین دستگاهی که توسط پست ارائه میشود،تاثیر بسیار خوبی در کاهش آلودگی هوا و کمک به محیط‌زیست داشته‌است.تصدی‌گری توسط پست باعث میشود تا سازمان دیگر با خیالی آسوده و بدون حضور هرروزه ارباب‌رجوع به تبیین سیاست‌هایی برای رفاه مردم بپردازند.ولی این اتفاق درواقعیت به‌صورت کامل رخ نداده است چون دستگاه‌های اجرایی کشور قابلیت‌های پست را به‌صورت کامل نمی‌شناسند و درضمن هماهنگی کاملی با‌هم نداشته و این ناهماهنگی ها از تاثیر کارهای انجام شده می کاهد.
*** و اما تمبر…
*در حوزه تمبر مشکلات زیادی وجود دارد که شما بهتر از من می‌دانید ولی آنچه شخص من را بیشتر از همه آزار می‌دهد، بی‌قاعده بودن حوزه تمبر شخصی است.
احساس می کنم این بی‌قاعده بودن، اصالت تمبر را مورد هجوم قرار داده است.
سیاستگذاری مناسبی در این‌باره و در موارد دیگر مربوط به‌تمبر وجود ندارد.
*** در واقع تمبر یادگاری آنقدر ضعیف و غیر جذاب شده که نبض بازار را تمبرهای شخصی در دست گرفته‌اند و گوی رقابت را از تمبر یادگاری ربوده‌اند. تمبر شخصی به مناسبت های مختلف چاپ و طرفداران خود را هم دارد ولی کیست که نداند اگر به‌همین مناسبت‌ها تمبر یادگاری چاپ بشود، چه شوری در بازار تمبر خواهد افکند.
برای حل مشکلات تمبر باید خیلی ریشه‌ای تر از این حرف‌ها عمل کرد. با مراجعه به دفاتر پستی از تر جیح کارمندان باجه ها به استفاده از نقش تمبر به جای خود تمبر اگاه می شویم مگر در مواردی که مشتری خود اصرار به استفاده از تمبر به جای نقش تمبر داشته باشد و واقعیت تلخی که احساس میشود این است که متولیان تمبر هم هنوز موضوع تمبر را به عنوان یک محصول فرهنگی و نقش ان را در مقام یک سفیر فرهنگی نادیده می گیردند و در اینصورت چه توقعی از سایرین می توان داشت.
در تمام دنیا استفاده از تمبر کم شده و بیشتر به شکل مجموعه داری دیده می شود.این مساله مختص کشور ما نیست و در کشورهای پیشرفته نیز این اتفاق رخ داده است.
***نکته ساده‌ای را فراموش کردید! در صورت در گردش نبودن و پویا نبودن ،تمبر ارزش مجموعه‌داری نخواهد داشت.صندلی لویی شانزدهم به این دلیل معروف و گران شد که لویی شانزدهم بر آن می‌نشست و نه فقط خود آن صندلی بلکه دیگر محصولات ساخت آن کمپانی خاص هم عتیقه و گرانقیمت محسوب می شوند!تمبر هم اگر در شبکه پستی استفاده نشود، جذابیتی برای مجموعه‌داری نخواهد داشت.کشورهای بسیار پیشرفته‌تر و صاحبان جدیدترین فناوری های روز هنوز در زمانی مانند کریسمس تعداد حیرت‌انگیزی از کارت‌پستال‌های کریسمس را به هم هدیه می دهند.
*خاطرم هست که در کشور سوییس تنها صفی که دیدم مربوط به تمبر و کارتپستال بود!
***در کنار بناهای تاریخی و جاذبه‌های توریستی بسیاری از کشورهای دنیا ، حتما یک باجه تمبر و کارتپستال هست که علاقمندان بتوانند تجربه سفر خود را با عزیزانشان تقسیم کنند.موردی که در کشور ما وجود ندارد…
*تصور می‌کنم که ابتدا باید خود پستی‌ها در مورد تمبر و اساسا مجموعه‌داری بیشتر و بهتر بدانند تا فرهنگ ان جان بگیرد . واقعیت این است که تکنولوژی ما را در همه زمینه ها دچار نوعی سکون و کرختی نموده و ترجیح می دهیم کارها با سرعت بیشتری انجام شده و در این میان کیفیت ،اولین قربانی است.این درست است که تمبر الکترونیک و نقش تمبر باعث تسریع امور پستی‌می‌شوند ولی لطف استفاده از نامه و تمبر را ندارند.
اتفاقا یک‌بار به‌مدیر کل پست اصفهان این پیشنهاد را دادم ولی به دلایلی این کار به سرانجام نرسید.
این بحث بیشتر از اینکه به‌پست مربوط باشد، به‌فرهنگ عمومی جامعه برمی‌گردد که در گیر و دار نیازهای اقتصادی اجتماعی، نیازهای فرهنگی خود را از یاد برده‌اند.
****پیشنهاد ایجاد باجه‌های تمبر و کارتپستال را باید با‌چه کسی در پست مطرح کنیم؟
*ما این آمادگی را داریم و ایجاد کمپینی در این زمینه و فعال شدن شبکه‌های اجتماعی برای طرح این موضوع برای تشویق مردم به استفاده از تمبر و کارتپستال ضروری به نظر می رسد.
***باید جایی در دسترس اینها را ببینند تا تشویق شوند!
*پروژه کارتپستال الکترونیک باوجود اینکه جذاب بود ولی به‌دلیل عدم تبلیغات کافی شکست خورد .
در واقع باید با یک تلاش همه‌جانبه برای نجات تمبر تلاش کرد و تمبر را از غربت این سالها نجات داد .
***به نظرم ابتدا باید دلایل عدم جذابیت تمبر را مورد بررسی قرار داد . تمبرهایی با سو ژه های تکراری و بدون طراحی خلاق و زیبا از دلایل غربت تمبر در این سالهاست .
*حقیقت غم انگیز قابل اذعان این است که تمبرهای منتشره جذاب نبوده و بحث قابل دفاعی در این زمینه وجود ندارد و ما به تمامی حضور افراد خلاق و خبره را در زمینه طراحی تمبر احساس می کنیم گویی طراحی تمبر به کاری کارمندی بدل شده وخلاقیت از همه حوزه‌های مربوط به تمبر رخت بر بسته…
با این مصاحبه‌ها هم کاری از پیش نمی‌رود.باید عمل کرد…
